- ទំព័រដើម /
- វិស័យ /
- វិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ /
- ច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ច
ច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ច
ច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ច និងច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិ គឺជាធាតុសំខាន់ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការតភ្ជាប់រូបវ័ន្តជាមួយប្រទេសដទៃទៀត។ ការអភិវឌ្ឍបណ្តាញដឹកជញ្ជូនផ្លូវគោក កំពង់ផែសមុទ្រ និងទន្លេ មជ្ឈមណ្ឌលផ្ទុក-លើកដាក់ទំនិញ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូនឆ្លងកាត់ព្រំដែននៅច្រកទ្វារអន្តរជាតិ កំពុងរួមចំណែក និងជំរុញដល់សកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មក្នុងប្រទេស ហើយកំពុងបង្កើនការប្រកួតប្រជែងពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ជាពិសេស MPWT ក៏កំពុងខិតខំប្រឹងប្រែងកែលម្អ និងអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូនទំនិញ (ផ្លូវ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ/អគារឆ្លងព្រំដែន ការិយាល័យធ្វើការ កន្លែងស្នាក់នៅសម្រាប់មន្ត្រីបម្រើការនៅច្រកទ្វារព្រំដែន អគារ SSI កន្លែងចំណតរថយន្ត មជ្ឈមណ្ឌលភ័ស្តុភារកម្ម ឃ្លាំងស្តុកទំនិញ និងចំណតរថយន្តដឹកទំនិញ។ល។) នៅច្រកទ្វារអន្តរជាតិសំខាន់ៗ ដើម្បីសម្រួលដល់ការដឹកជញ្ជូនទំនិញ និងពាណិជ្ជកម្មឆ្លងកាត់ព្រំដែន។
មានច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ចសំខាន់ៗចំនួនបីនៅប្រទេសកម្ពុជា ដែលតភ្ជាប់ទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ៖ (១) ភ្នំពេញ-បាវិត (២) ភ្នំពេញ-ប៉ោយប៉ែត និង (៣) ភ្នំពេញ-ក្រុងព្រះសីហនុ។ យោងតាមរបាយការណ៍ឆ្នាំ២០១៩ របស់ ADB ស្តីពីការវាយតម្លៃវិស័យដឹកជញ្ជូនកម្ពុជា យុទ្ធសាស្ត្រ និងផែនទីចង្អុលផ្លូវ ការនាំចេញរបស់ប្រទេសកម្ពុជាតាមកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុមានចំនួន ៧០% នៃការនាំចេញសរុប កំពង់ផែភ្នំពេញមានចំនួន ២៧% និងបាវិត និងប៉ោយប៉ែតមានចំនួន ៣%។ កំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការនាំចូល ដែលមានចំនួន៦៦%នៃការនាំចូលសរុប ខណៈប៉ោយប៉ែតមាន១៣% និងបាវិត១១%។ ដូចគ្នានេះដែរ របាយការណ៍ឆ្នាំ២០១៨ របស់ JICA ស្តីពីផែនការមេធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវប្រព័ន្ធភ័ស្តុភារកម្មនៃប្រទេសកម្ពុជា ២០១៨-២០២៥ បង្ហាញថា ការនាំចូល និងនាំចេញទំនិញតាមច្រកភ្នំពេញ-ក្រុងព្រះសីហនុ មានចំនួន ៦៨% បាវិត-ម៉ុកបៃមានចំនួន ១២% និងប៉ោយប៉ែត-អារញ្ញប្រាថេតមានចំនួន ៨%។ គួរគូសបញ្ជាក់ផងដែរថា ច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ចប៉ោយប៉ែត-ភ្នំពេញ-បាវិត គឺជាផ្នែកនៃច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ចភាគខាងត្បូងនៃមហាអនុតំបន់ទន្លេមេគង្គ (GMS) ដែលតភ្ជាប់ទីក្រុងសំខាន់ៗនៅក្នុងតំបន់ GMS រួមមានទីក្រុងបាងកក ភ្នំពេញ និងហូជីមិញ។
ច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិសំខាន់ៗ
មានច្រកព្រំដែនជាច្រើននៅប្រទេសកម្ពុជា ដែលក្នុងនោះច្រកព្រំដែនបាវិត-ម៉ុកបៃ (កម្ពុជា-វៀតណាម) និងច្រកព្រំដែនប៉ោយប៉ែត-អារញ្ញប្រាថេត (កម្ពុជា-ថៃ) គឺជាច្រកទ្វារអន្តរជាតិពីរនៃច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិសំខាន់ៗ។ នៅច្រកព្រំដែនបាវិត-ម៉ុកបៃ ចំនួនយានយន្ត (រថយន្តដឹកទំនិញ និងរថយន្តក្រុងដឹកអ្នកដំណើរ) ដែលឆ្លងកាត់ព្រំដែន មានការកើនឡើងនៅឆ្នាំ២០១៤-២០១៩ ប៉ុន្តែមានការថយចុះខ្លះនៅឆ្នាំ ២០២០ ដោយសារការរីករាលដាលនៃមេរោគកូវីដ-១៩ ជាសាកល។ យោងតាមការិយាល័យគយ និងរដ្ឋាករ ជាមធ្យម មានយានយន្តចូលមកក្នុងប្រទេសចំនួន ៤៣០ គ្រឿង (មានយានយន្តចេញចំនួន ២០០ គ្រឿង) ឆ្លងកាត់ព្រំដែននេះក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ហើយវាបានធ្លាក់ចុះមកត្រឹម២៤៩ គ្រឿងចំពោះយានយន្តចូលមកក្នុងប្រទេស (មានយានយន្តចេញចំនួន ១១៣ គ្រឿង) នៅឆ្នាំ២០២០។
សម្រាប់នៅច្រកព្រំដែនប៉ោយប៉ែត-អារញ្ញប្រាថេត បរិមាណចរាចរណ៍ឆ្លងកាត់ព្រំដែននេះបានធ្លាក់ចុះរយៈពេលប្រាំឆ្នាំជាប់ៗគ្នា (២០១៦-២០២០)។ បរិមាណចរាចរណ៍ទំនិញនៅព្រំដែននេះមានចំនួន ១.៥៦០.៨៦៤ តោននៅឆ្នាំ២០២០ ដែលជាការថយចុះប្រហែល ៣% បើប្រៀបធៀបទៅនឹងបរិមាណក្នុងឆ្នាំ២០១៩។ ទំនិញនាំចូលសំខាន់ៗរួមមានសម្ភារៈសំណង់ និងទំនិញទូទៅ។ ការធ្លាក់ចុះរយៈពេលប្រាំឆ្នាំជាប់ៗគ្នា (២០១៦-២០២០) គឺដោយសារតែតម្រូវការទីផ្សារក្នុងស្រុកធ្លាក់ចុះ ក៏ដូចជារំហូរទំនិញតាមច្រកព្រំដែនផ្សេងទៀតតាមច្រកព្រំដែនជាមួយប្រទេសថៃ ព្រមទាំងការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩។ ចំនួនយានយន្តឆ្លងកាត់នៅឆ្នាំ២០២០ មានចំនួន ៦៤.៧០៤ គ្រឿង ថយចុះ ១២% បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៩ មានចំនួន ៧៣.៨៣១ គ្រឿង។
ការសម្របសម្រួលឆ្លងកាត់ព្រំដែន
ដើម្បីលើកកម្ពស់ និងសម្របសម្រួលការដឹកជញ្ជូនឆ្លងកាត់ព្រំដែន ប្រទេសកម្ពុជាបានអនុវត្តអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នា (MoU) ជាមួយប្រទេសជិតខាង។ ផ្អែកលើ MoU ចុងក្រោយដែលបានចុះហត្ថលេខាកាលពីឆ្នាំ២០១២ កម្ពុជា-វៀតណាមមានកូតារថយន្តចំនួន៥០០គ្រឿងសម្រាប់ប្រតិបត្តិការដឹកជញ្ជូនតាមច្រកទ្វារអន្តរជាតិចំនួនប្រាំពីរ។ ក្នុងន័យនេះ ប្រទេសកម្ពុជាបានចុះបញ្ជីយានយន្តចំនួន៥០០គ្រឿង (រថយន្តក្រុងដឹកអ្នកដំណើរ ៣៨៧ គ្រឿង និងរថយន្តដឹកទំនិញចំនួន ១១៣ គ្រឿង) ហើយប្រទេសវៀតណាមបានចុះបញ្ជីយានយន្តចំនួន ៥០០ គ្រឿង (រថយន្តក្រុងដឹកអ្នកដំណើរ ២៦៨ គ្រឿង និងរថយន្តដឹកទំនិញចំនួន ២៣២ គ្រឿង)។ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ ភាគីទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នាបញ្ចប់វិសោធនកម្មលើសេចក្តីព្រាង MoU ស្តីពីការបង្កើនកូតារថយន្តពី ៥០០ ទៅ ៨០០ គ្រឿង ដោយរង់ចាំរដ្ឋាភិបាលទាំងពីរចុះហត្ថលេខា។ លើសពីនេះ នៅថ្ងៃទី១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ ភាគីកម្ពុជាក៏បានបង្កើតក្រុមការងាររួមគ្នាមួយ ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវប្រតិបត្តិការដឹកជញ្ជូននៅច្រកទ្វារព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ដោយមានអនុក្រុមការងារចំនួន៣៖ (១) អនុក្រុមការងារទទួលបន្ទុកដឹកជញ្ជូនផ្លូវគោក និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ (២) អនុក្រុមការងារទទួលបន្ទុកដឹកជញ្ជូនផ្លូវទឹក និង (៣) អនុក្រុមការងារទទួលបន្ទុកដឹកជញ្ជូនផ្លូវដែក។
ប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ ក៏បាននិងកំពុងអនុវត្តកូតារថយន្តចំនួន ១៥០ គ្រឿង ក្រោម MoU កម្ពុជា-ថៃ ស្តីពីការផ្លាស់ប្តូរសិទ្ធិធ្វើចរាចរណ៍សម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនឆ្លងកាត់ព្រំដែន តាមរយៈច្រកព្រំដែនប៉ោយប៉ែត-អារញ្ញប្រាថេតនៃកិច្ចព្រមព្រៀងដឹកជញ្ជូនឆ្លងកាត់ព្រំដែន GMS។ ក្នុងន័យនេះ ប្រទេសកម្ពុជាបានចុះបញ្ជីយានយន្តចំនួន ៤៥ គ្រឿង (រថយន្តក្រុងដឹកអ្នកដំណើរទាំងអស់) ហើយប្រទេសថៃបានចុះបញ្ជីយានយន្តចំនួន ១៤០ គ្រឿង (រថយន្តក្រុងដឹកអ្នកដំណើរ ១២១ គ្រឿង និងរថយន្តដឹកទំនិញចំនួន ១៩ គ្រឿង)។